فلنج فیسینگ (Flange Facing) از جمله عملیات های رایج در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی و زیر مجموعه ای از فرایندهای تحت عنوان تراشکاری پرتابل، یا تراشکاری روی دستگاه در محل نصب دستگاه در مجتمع بشمار می رود. از آن جا که در واحدهای صنعتی فعال در حوزه های نفتی و گازی بخش اعظم فرایندهای اجرایی را خطوط انتقال لوله در بر می‌گیرند، و از آن رو که استفاده از فلنج بخشی جدایی ناپذیر از پایپینگ و مراکز صنعتی حاوی خطوط لوله می باشد، این نوع واحدها دارای اقسام و انواع متعدد فلنج نصب شده در اقصی نقاط فازهای خود می باشند. برای مثال اتصال خطوط لوله از طریق فلنج صورت می‌گیرد، ولوها و بسیاری از تجهیزات کنترلی نصب شده روی خطوط لوله یا خود حاوی فلنج بوده و یا از طریق اتصالات فلنج دار روی لوله ها نصب می شود. از سوی دیگر اتصالات سه شاخه و چهار شاخه ای نظیر اسپلیت تی، و سایر اتصالاتی که به نوعی ورودی انشعاب جدید در لوله ها می باشند نیز از طریق فلنج به انشعاب های جدید متصل می شوند. از این رو، می توان گفت فلنج ها حلقه های ارتباطی خطوط لوله با یکدیگر، و نیز خطوط لوله با اتصالات، تجهیزات و ابزارها محسوب می شوند.

با توجه به این نکات تلاش در حفظ و نگهداری فلنج ها جزو الزامات فنی است و تدوین دستورالعمل های نگهداری و تعمیرات فلنج ها ضرورت دارد.  با این وجود ممکن است به دلیل اهمال در تدوین این گونه استانداردها، یا به دلیل بروز آسیب جانبی و هر عامل دیگر فلنج دچار آسیب شود. در این شرایط با استفاده از دستگاه فلنج فیسر می توان بدون نیاز به بریدن فلنج و جابجایی آن، در همان محل نصب عملیات تعمیری را روی آن انجام داد. مکانیزم دستگاه فلنج فیسینگ به گونه ای ست که در صورت دقت در تنظیمات و تشخیص درست اتصالات مورد نیاز، فرایند تعمیر و فیس دهی به فلنج را به شکل دقیق به انجام می رساند. البته نحوه کار با دستگاه نیازمند آشنایی با روند عملکردی دستگاه، الزامات و نیازهای فنی آن، تخصص و دانش فنی در خصوص عیب یابی و رفع ایرادات بالقوه در فرایند، و نیز آشنایی با الزامات و خصایص کار در مجتمع های صنعتی حاوی خطوط لوله انتقال است.

شرکت پیشگام صنعت ابزار دانش فنی وتجربه لازم در خصوص انجام عملیات فلنج فیسینگ را داراست. این شرکت به عنوان نماینده انحصاری تأمین محصولات شرکت میراژ (Mirage Machine Company)  و با بهره گیری از دستگاه های فلنج فیسر تولیدی این شرکت انگلیسی قادر به انجام عملیات روی فلنج ها در سایزهای مختلف است. به منظور آشنایی با شرح عملکرد و فرایندهای مربوط به عملیات فلنج فیسینگ مراحل این فرایند به همراه یک فیلم تهیه شده توسط شرکت میراژ ماشین که نحوه عملکرد دستگاه های فلنج فیسر این شرکت را نشان می دهد را به ترتیب زیر شرح می دهیم.

این دستگاه از نوع فلنج فیسر داخلی بوده و در جداره داخلی فلنج نصب می شود:

• آماده سازی پایه دستگاه فلنج فیسر: بمنظور نصب دستگاه فلنج فیسر روی فلنج ابتدا پایه فلنج فیسر را در جداره داخلی فلنج نصب می کنند. پایه فلنج فیسرنقش نگهدارنده دستگاه حین عملیات را ایفا می کند. دستگاه فلنج فیسر روی پایه سوار می شود و تا تا اتمام عملیات در آن محل باقی می ماند. وظیف دیگر این پایه تنظیم دقیق مکان جاگیری دستگاه فلنج فیسر برای انجام دقیق عملیات است. در واقع از طریق نگهدارنده های پایه فلنج فیسر است که مکان دقیق قرارگیری این دستگاه بمنظور دوران متقارن و پیشروی صحیح یافت می‌شود. نگهدارنده های پایه فلنج فیسر همچون دندانه هایی هستند که پایه را به جداره داخلی فلنج متصل می کنند.
• نصب دستگاه فلنج فیسر روی پایه: پس از تثبیت پایه دستگاه، خود دستگاه فلنج فیسر در محل مورد نظر پایه قرار داده شده و پیچ های گردان آن محکم می شوند تا دستگاه روی پایه کاملاً تثبیت و برای انجام عملیات فلنج فیسینگ آماده باشد. در این مرحله چگونگی تنظیم نگهدارنده ها بسیار مهم است، خصوصاً آن که وزن دستگاه روی پایه فشار وارد می کند و از این رو نگهدارنده ها باید محکم پیچ و مهره شوند.
• تنظیم محل قرار گیری پایه: پایه دستگاه فلنج فیسر باید دقیقاً در وسط فضای داخلی فلنج قرار داشته باشد. بدیهی است که فضای داخلی فلنج دایره ای است و از آنجا که دستگاه فلنج فیسر ذیل حرکت دورانی عملیات براده برداری و فیس دهی فلنج را انجام می دهد، محور حرکت این دستگاه که دقیقاً وسط پایه فلنج فیسر می باشد، باید وسط فضای دایره ای فلنج مستقر باشد. به این منظور و با اندازه گیری دقیق نگهدارنده ها به صورتی تنظیم خواهند شد که پایه دستگاه فلنج فیسر با دایره فلنج هم مرکز شوند. در واقع این نقطه مرکز حکم مرکز تقارنی را خواهد داشت که دستگاه فلنج فیسر ضمن چرخش حول آن، به صورت همگن و بدون لقی عملیات مورد نظر را انجام خواهد داد. پس از انجام تنظیمات، نگهدارنده ها با احتیاط محکم خواهند شد به طوری که بار دیگر تقارن دستگاه بر هم نریزد.
• انجام تنظیمات دستگاه فلنج فیسر: حال و پس از تنظیم شدن محل استقرار دستگاه فلنج فیسر، خود این دستگاه برای انجام عملیات فلنج فیسینگ می بایست تنظیم شود. این دستگاه دارای یک تیغچه متحرک می باشد که با فیس فلنج درگیر شده و عملیات مسطح کردن و فیس دهی فلنج ضمن چرخش آن بر مدار مرکز دستگاه انجام خواهد شد. فاکتورهای تعیین کننده در تنظیم محل قرار گیری تیغچه به شرح زیرند:
  • عمق باردهی: در درجه اول باید تعیین شود چه عمقی از فلنج می بایست براده برداری یا فیس دهی شود. این معیار بستگی به میزان خوردگی فلنج دارد، به طوری که میزان عمق قابل برداشت می بایست کمی بیشتر از میزان خوردگی فلنج باشد. در برخی موارد امکان کف تراشی کامل فلنج از طریق یک دور باردهی وجود ندارد. برای مثال ممکن است عمق خوردگی ۳ میلیمتر باشد اما کف تراشی در هر پاس با عمق بیشتر از ۲ میلیمتر امکان پذیر نباشد. لذا در این گونه موارد کف تراشی تکرار خواهد شد تا عمق خورده شده یا آسیب دیده به کل از بین برود و سطح فیس فلنج کاملاً مسطح گردد.
  • تراز بودن فیس دهی: تیغچه در تمامی محور حرکتی خود باید کاملاً عمود بر فیس فلنج باشد. این شرط در صورتی محقق خواهد شد که پایه دستگاه فلنج فیسر موازی با فلنج بسته شده باشد. در صورتی که حین براده برداری و فلنج فیسینگ زاویه تیغچه با سطح فیس فلنجی غیر از ۹۰ درجه باشد، طبیعتاً در نقاطی ممکن است عملیاتی صورت نگیرد حال آن که در نقطه مقابل آن براده برداری بیش از اندازه تنظیم شده روی دهد. به عبارتی براده برداری و کف تراشی فلنج در راستای شعاعی آن به صورت شیب دار و زاویه دار اتفاق بیفتد و به این صورت عملیات دچاز مشکل شود. بنابراین پیش از انجام عملیات باید محور حرکتی تیغچه با استفاده از ابزارهای اندازه گیری دقیق نظیر ساعت اندیکاتور یا هر ابزار دیگر به صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد تا مشکلاتی از این دست نداشته باشیم. در صورتی که به این عامل توجهی نشود نه تنها عملیات فلنج فیسینگ با شکست مواجه خواهد شد بلکه به فلنج مورد نظر نیز آسیب جدی وارد می شود چرا که سطوحی از آن بیش از اندازه مورد نیاز براده برداری شده و از این رو توان کارکردی فلنج به صورت زائد تضعیف شده است.
  • میزان پیشروی تیغچه: عملکرد دستگاه فلنج فیسر به این گونه است که به ازای هر ۳۶۰ درجه چرخش، تیغچه مقداری پیشروی میکند و این روند ادامه خواهد داشت تا کل سطح فلنج کف تراشی یا فیس دهی شود. در این خصوص نیز انجام تنظیمات دقیق ضروری است. طبیعی است میزان پیشروی حین کف تراشی بسیار کمتر از فیس دهی است. در این خصوص اپراتور مجری عملیات فلنج فیسینگ دقت ویژه داشته باشد.
• تظنیم گیربکس: بسته به مرحله انجام عملیات فلنج فیسینگ تنظیم گیربکس نیز تغییر می کند. چنان که اشاره شد عملیات فلنج فیسینگ شامل دو مرحله است: کف تراشی یا تسطیح سطح فلنج و فیس دهی به آن. در مرحله اول میزان پیشروی تیغچه باید بسیار کم باشد چزا که کل سطح فلنج قرار است کف تراشی شود. در مرحله فیس دهی، میزان پیشروی در هر دور بیشتر خواهد بود و همچنین راستای حرکت تیغچه نیز متفاوت خواهد بود. تنظیمات مربوط به این متغیرها از طریق گیربکس انجام خواهد شد.
• نصب اتصالات موتور محرک: پس از انجام عملیات فوق، می توان گفت کلیه ترتیبات مربوط به تنظیم دستگاه به اتمام رسیده است و دستگاه آماده انجام عملیات فلنج فیسینگ است. بنابراین موتور محرک دستگاه فلنج فیسر که اغلب دارای منبع هیدرولیکی می باشد از طریق اتصالات به دستگاه فلنج فیسر نصب شده و به این ترتیب دستگاه را کاملاً آماده انجام عملیات می گردانیم. اشاره گردید که در اغلب موارد از موتورهای دارای منبع تغذیه هیدرولیکی برای باردهی به فلنج فیسر استفاده می شود، چرا که این موتورها قوی تر و مناسب تر برای کارهایی نظیر فلنج فیسر محسوب می شوند، اما بر حسب شرایط و خصوصاً در مورد فیس دهی به فلنج های سایز پایین می توان از موتورهای پنوماتیکی استفاده کرد.

به طور کلی دستگاه فلنج فیسر قابلیت کار با هر دو موتور هیدرولیکی و پنوماتیکی را داراست و انتخاب هر یک از این دو به شرایط کار و امکانات مجری عملیات فلنج فیسینگ بستگی دارد.

در نهایت و پس از روشن کردن موتور محرک دستگاه، فلنج فیسر شروع به کار کرده و عملیات مورد نظر را به انجام می رساند. حین انجام عملیات تیغچه دستگاه فلنج فیسر هم زمان دارای دو راستای حرکتی می باشد، یکی بر محور مرکز دایره فلنج است که به صورت دورانی بوده و به این ترتیب در راستای محیط فلنج دوران کرده و براده برداری را انجام می دهد. حرکت دوم اما عمود بر این راستا و در امتداد محور شعاعی فلنج می باشد. در این راستا تیغچه پیشروی می کند و به این ترتیب ضمن حرکت دور فلنج، سطح شعاعی آن را نیز می پیماید.

شرکت میراژ انگلستان در طراحی و ساخت دستگاه فلنج فیسر سهولت در فرایند و دقت در هر مرحله را جزو اولویت های خود قرار داداه است، و چنان که از توضیحات پیداست و فیلم فوق نیز گویای امر است، در صورت به کار گیری از اپراتورهای متبحر و با تجربه عملیات فلنج فیسینگ به راحتی و ظرف مدت زمان بسیار کوتاه به اتمام می رسد. ما در شرکت پیشگام صنعت ابزار آمادگی و توان ارائه خدمات به این صورت را دارا هستیم.